Literatura faktu. "Ubek"-Bogdan Rymanowski

 

Spośród kilku książek o życiu w czasach PRL, które czytałam, ta jako jedyna pokazuje spojrzenie na system od strony osoby, która aktywnie uczestniczyła w jego tworzeniu.

Trudna codzienność

Każdy wie, że w czasach PRL codzienność była trudna. Dla niektórych bardziej, dla innych mniej. Były osoby, dla których metodą na obejście systemu było dołączenie do rządzących. Były też takie, które pomimo trudności, nigdy z własnej woli nie dołączyliby do bezpieki. Niestety w wyniku szantażu, działali wbrew wszystkim swoim przekonaniom i wartościom.

Wtedy ich życie diametralnie się zmieniało. Zostanie agentem było jak gruba kreska oddzielająca przeszłość od przyszłości. Nic już nie było takie samo. Codzienne życie polegało na dyskretnym wyciąganiu informacji od bliższych lub dalszych osób i przekazywaniu ich dalej. Łatwo się domyślić, że relacje stawały się fałszywe, przynajmniej z jednej strony.

Janusz Molka

W podobnej sytuacji znalazł się Molka, z którym rozmawia Bogdan Rymanowski. Agent postanowił rozprawić się z przeszłością. Opowiada o swojej pracy w SB i UB. Jest szczery, ale jednocześnie na niektóre pytania nie odpowiada. To, co mówi, w znacznym stopniu przybliża czytelnikowi działania aparatu państwa w czasach PRL. Wyraźnie pokazuje jak bezlitosny był system dla ludzi, którzy nie byli wśród elity. 

Molka opowiada jak sprawnie łączył działanie w opozycji z byciem agentem. Książka jest pełna emocji. Molka nie ukrywa ogromnych wyrzutów sumienia i emocjonalnego bólu związanego z przeszłością. 

Plusem książki jest to, że autor rozmawia nie tylko z Molką, ale również z osobami, które były UB-ek oszukał. Odnoszą się one do jego postępowania oraz opisują swoje relacje  z autorem. Czytelnik może poznać punkty widzenia różnych osób, co pomaga spojrzeć na temat jak na całość.

Moja opinia

Książkę uważam za bardzo ciekawą. Dowiedziałam się z niej dużo o kulisach działania UB i SB. Lektura wzbudziła we mnie wiele emocji, przede wszystkim współczucie dla ofiar systemu. Także dla Molki.

A Wy czytacie książki o czasach PRL?